RESVERATROLÜN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ

Özet

Üzüm çok yıllık bir bitki olup meyvesi ve yaprakları gıda olarak tüketilmektedir. Anavatanının Orta Doğu olduğu sanılmaktadır. Bu bitkinin ekimine 7-8 bin yıl önce başlandığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Olgunlaşmış üzümün içeriğine baktığımızda 100 gramlık üzüm 69 kilo kalori enerji içerir, ayrıca %81'i su, %18'i karbonhidrat, %1'i proteindir ve çok az miktarda yağ, K vitamini ve E vitamini içermektedir. Resveratrol(RSV) ilk olarak 1930’lu yılların başların da tıbbi bir bitki olan Veratrum grandifolium Loes. fil.’de tanımlanmış, birçok çalışma üzümün içinde bulunan flavonoidler ve polifenolik bileşikler nedeniyle klinik kullanımda faydalı olacağını göstermiştir. RSV, özellikle siyah üzümün kabuğunda bulunan stilbenoid grubuna ait, flavonoid olmayan doğal bir polifenoldür. Üzüm yanında çilek, yaban mersini, nar, dut Antep fıstığı ve yer fıstığı gibi çeşitli bitkilerde de bulunur. Diyet bileşenlerinin içinde bulunan RSV’nin antioksidan, enflamasyon önleyici antikanserojen, nöroprotektif, kardiyoprotektif, lipid düzenleyici, antidiyabetik ve ömür uzatma olmak üzere birçok etkisi olabileceği sanılmaktadır. RSV'nin potansiyel yararları, bazı hayvan deneylerinde geniş çapta araştırılmış ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir. İnsanlarda yapılan klinik deneyler ise daha az sayıdadır ve sonuçları henüz kesinleşmemiştir. Şimdiye kadar yapılmış bilimsel çalışmalar dikkate alındığında RSV'nin kanserin pek çok aşamasında tümör baskılayıcı özelliği olduğu belirlenmiştir. Serbest radikallerin sebep olduğu hücre hasarını engelleyebilen güçlü bir antioksidandır. Radyoterapi veya kemoterapi, kanser hücrelerinin komşu hücrelerde enflamasyona yol açar, RSV ise bu parçalanmış hücrelerin ortadan kaldırılması için lökositleri uyararak apoptozu hızlandırılır. RSV, hepatik 3-hidroksi-3-metil-glutaril-CoA redüktazın mRNA ekspresyonunda azalması ve potansiyel olarak ters kolesterol taşınmasına yol açarak lipid profilini iyileştirmektedir. Endotel nitrik oksit (NO)üretimini artırarak, oksidatif hasarı ve kalsiyum akışını azaltarak kan basıncını düşürebileceği gösterilmiştir. RSV akut olarak kan basıncında herhangi bir değişikliğe yol açmazken, uzun süre kullanıldığında özellikle daha yüksek LDL kolesterol düzeyine sahip olan hipertansif kadınlarda endotel fonksiyonunda iyileşme sağlamaktadır. Çünkü polifenoller, düşük yoğunluklu lipoprotein oksidasyonunu, yağ birikimini ve trombosit kümeleşmesini önleyerek aterogenezi azaltmaktadır. Inflamatuar yolakların ve regüler sinyalin down regülasyonu, IL-6, TNF alfa, interferon gama, Herp, IL-8 ve leptin seviyelerinde azalma lökosit adezyon molekülleri down regülasyonu, inflamatuar modülasyonunda yer alan mRNA lardaki değişiklikler, IL-10 plazma seviyelerinde artış yoluyla antienflamatuar etkisini gösterir. Son yıllarda yapılan çalışmalar RSV’ün Alzheimer hastalığı üzerine iyileştirici etkisi olduğunu göstermiştir ve serebral iskemi durumunda nörolojik hasarı önlemektedir. Kronik obstrüktif akciğer hastalığına karşı koruyucu etkisi vardır. RSV ile ilgili bazı güncel araştırmalar ise bazı mayalarda, iplik kurtlarında, meyve sineklerinde, balıklarda ve obez farelerde yaşam süresini uzattığını belirlemişlerdir. Anahtar Kelime: Üzüm çekirdeği, antioksidan, resveratrolün etkileri.