YOĞUN BAKIM HEMŞİRELİĞİNDE ETİK İKİLEM
Yoğun Bakım ve Etik İkilem
Özet Görüntüleme: 757
/ 
PDF İndirme: 103
Anahtar Kelimeler:
etik, etik ikilem, yoğun bakım hemşiresiÖzet
Yoğun bakım üniteleri hastaların sağlık durumlarının ciddi olduğu, yüksek teknolojinin kullanıldığı ve birden fazla ekibin bir arada bakım sunduğu karmaşık birimlerdir. Bu nedenle yoğun bakım üniteleri etik sorunların da en sık karşılaşıldığı alanlar olmaktadır. Etik ikilem iki ya da daha fazla seçenek olduğunda hangi seçeneğin daha iyi olduğuna karar vermede güçlük çekme olarak tanımlanmaktadır. Literatürde, yoğun bakım hemşirelerinin en sık hasta hakları ihlalleriyle ilgili etik ikilemler yaşadığı ve bulaşıcı hastalığı olan hastalara bakım verirken karşılaştıkları yaygın etik sorunlardan birinin mesleki yetersizlik olduğu belirtilmektedir. Etik ilkeler, sağlık personeline etik sorunların çözümünde rehberlik eden temel kılavuzlardır. Mesleki etikte yaygın olarak kabul edilen üç temel etik ilke ise zarar vermeme, yararlılık, özerklik olup, hasta bakımında hemşirelere rehberlik eden temel prensiplerdir. Etik rehberlerin oluşturulması, eğitimlerin artırılması ve kurumsal destek mekanizmalarının güçlendirilmesi, hemşirelerin etik karar alma süreçlerini kolaylaştırmada kritik rol oynamaktadır. Bu derleme makalesinde, yoğun bakım ünitelerinde yatan hastalara bakım veren hemşirelerin yaşadığı etik ikilemler ve yol gösterici etik ilkeler ile ilgili bilgilerin aktarılması amaçlanmıştır.
Referanslar
Aybar DÖ, Kılıç SP. Bir üniversite hastanesinde çalışan yoğun bakım hemşirelerinin karşılaştıkları etik sorunların stres düzeylerine etkisi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;10(1):29-35.
Küçükkelepçe GE, Palaz SÇ. Yoğun bakım hemşirelerinin mahremiyet bilinci ve hemşirelik bakımındaki etik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Hemşirelerin mahremiyet bilinci ve hemşirelik bakımındaki etik tutumu. Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023;6(13).
Aktura SC, Aslan H. The ethical attitudes for nursing care of nursing students and their ability to manage patient expectations. Medicine. 2022;11(2):452-6.
Gül Ş, Genç Kuzuca İ, Yalım NY. Hemşirelerin etik eğitiminin meslek hayatına yansıması konusundaki görüşleri. Türkiye Biyoetik Dergisi. 2016;3(2):85-97.
Larkin ME, Beardslee B, Cagliero E, et al. Ethical challenges experienced by clinical research nurses: a qualitative study. Nurs Ethics. 2019;26(1):172-84.
Cerit B, Öztürk E. Yoğun bakım hemşirelerinin ahlaki duyarlılığı ile etik karar verebilme düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2021;14(2):116-23.
Fernandes MI, Moreira IM. Ethical issues experienced by intensive care unit nurses in everyday practice. Nurs Ethics. 2013;20(1):72-82.
Webb MS, Passmore D, Cline G, Maguire D. Ethical issues related to caring for low birth weight infants. Nurs Ethics. 2014;21(6):731-41.
Kırşan M, Yıldırım D, Ceylan B, Korhan EA, Uyar M. Yoğun bakım ünitelerinde etik sorunlar: sistematik derleme. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi. 2018;26(2):57-65.
Yönt GH, Korhan EA, Dizer B, Koyuncu R. Hemşirelerin yoğun bakım ünitelerinde yaşadıkları etik sorunların belirlenmesi. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi. 2013;21(2):74-8.
Teixeira C, Ribeiro O, Fonseca AM, Carvalho AS. Ethical decision making in intensive care units: a burnout risk factor? Results from a multicentre study conducted with physicians and nurses. J Med Ethics. 2014;40(2):97-103.
Palandöken EA. COVID-19 pandemisi ve hemşireler için etik sorunlar. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020;5(2):139-42.
Jia Y, Chen O, Xiao Z, Xiao J, Bian J, Jia H. Nurses’ ethical challenges caring for people with COVID-19: a qualitative study. Nurs Ethics. 2021;28(1):33-45.
Leblebicioğlu H, Aktaş FN. Covid-19 salgınıyla mücadele: yoğun bakım hemşireliği meslek ve kişisel etik perspektifi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2020;24(EK-1):73-80.
Li Q, Guan X, Wu P, Wang X, Zhou L, Tong Y, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus-infected pneumonia. N Engl J Med. 2020;382(13):1199-205.
Karaca T, Özkan SA. Intensive care nurses’ ethical challenges caring for people with COVID-19: a qualitative study. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;12(4):753-9.
Fry ST, Johnstone MJ. Ethics in nursing practice: a guide to ethical decision making. 3rd ed. USA: Blackwell Science Ltd; 2008.
Ahmed FR, Al-Yateem N, Hijji FH, Al Dweik G, Alkawaldeh M, Subu MA, et al. A multi-country mixed-method study identifying the association between perceived ethical work climate and problems among critical care nurses. BMC Nurs. 2024;23(1):209.
Lesińska-Sawicka M, Kızılırmak A. Attitudes of nursing students towards ethical values: Comparative study in two countries. 2023.
Kalaycioglu O, Sert-Ozen A, Yeşildağ A. To stay or leave? Consequences of ethical dilemma experienced by nurses in the intensive care units. J Bus Ethics. 2024;1-16.
İbrahimoğlu Ö. Son dönem yoğun bakım hastalarının bakımında etik sorunlar ve etik yaklaşım. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2017;4(3):216-20.
Karademir N, Ergün Y. JCI akreditasyon belgesine sahip özel hastanelerde çalışan yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılığı ve etik ikilemleri. 2. Uluslararası 8. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireliği Kongresi; 10-13 Ekim 2018; Marmaris.
Kaya N, Terzi B. Intensive care patient’ nursing care. Yoğun Bakım Derg. 2011;1:21-5.
Tel H. Ethical problems frequently encountered in the intensive care units. Cumhuriyet Nurs J. 2012;1(1):30-8.
Büken NÖ. Yoğun bakım ünitelerinde etik karar verme ve hastane etik komiteleri. FLORA. 2011;16(2):51-60.
Dikmen Y. An observation on the moral sensibility of intensive care nurses. Cumhuriyet Nurs J. 2013;2(1):1-7.
Öztürk H. Yoğun bakım hemşirelik hizmetlerinde etik. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi. 2010;18(3):183-91.
Bull EM, Sørlie V. Ethical challenges when intensive care unit patients refuse nursing care: a narrative approach. Nurs Ethics. 2016;23(2):214-22.
Young HM, Fick DM. Public health and ethics intersect at new levels with gerontological nursing in COVID-19 pandemic. J Gerontol Nurs. 2020;46(5):4-7.
Angelos P. Surgeons, ethics, and COVID-19: Early lessons learned. J Am Coll Surg. 2020. doi: 10.1016/j.jamcollsurg.2020.03.028.
Şenocak SÜ, Yüksel R, Arslantaş H. Koronavirüs hastalığında hemşireler için etik sorunlar. Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi. 2024;5(2):302-10.
Demirsoy N, Türe Yılmaz A, Şaylıgil Ö. Hemşirelerin etik ikilemlere yaklaşımları: bir kamu hastanesi örneği. J Hum Sci. 2018;15(3):1568-83. Available from: https://jhumansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/ 5354/2598.
İndir
Yayınlanmış
Sürüm
- 2025-07-23 (2)
- 2025-03-26 (1)
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
