ENGELLİ ÇOCUĞA EVDE BAKIM VERENLERİN BAKIM VERME YÜKLERİ VE SOSYAL DESTEK ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bakım verenlerin bakım yükü ve sosyal destek algısı


Özet Görüntüleme: 486 / PDF İndirme: 240

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.55433/gsbd/193.

Anahtar Kelimeler:

Bakım Vericiler, Bakım Verme Yükü, Algılanan Sosyal Destek

Özet

Çalışma, engelli çocuğa evde bakım verenlerin bakım verme yükleri ve sosyal destek algıları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte olan çalışma dört özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde, 01-13 Kasım 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Örneklemi 442 bakım veren birey oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında bakım verme yükü ölçeği, çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği, anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplarda t testi, varyans analizi ve korelasyon analizi yapılmıştır. Verilerin toplanmasında yüz yüze görüşme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma için Üniversite etik kurulundan, kurumlardan ve katılımcılardan izin alınmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin %71.7’si kadın, %22,4’ü ortaokul mezunu, %6,8’i bekar, %44,8’inin geliri giderine denktir. Katılımcıların bakım verme yükü ile algılanan sosyal destek düzeyleri arasında negatif düzeyde bir ilişki saptanmıştır (r= -.094, p= .048). Engelli çocuğa bakım verenlerin bakım verme yüklerini azaltmaya yönelik eğitimlerin planlanmasının farkındalığı arttıracağı düşünülmektedir. Sosyalleşmeleri için engelli çocuğa bakım verenlerin bir araya getirildikleri toplantıların planlanması oluşabilecek sorunların çözümünde destek sağlayabilir.

 

  

Referanslar

Karadağ, G. (2009). Engelli çocuğa sahip annelerin yaşadıkları güçlükler ile aileden algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri. TAF Prevention Medicine Bulletin, 8(4), 315-322.

Yıldırım, S., Engin, E., & Başkaya, V.A. (2013). İnme hastalarının bakıcılarının yükü ve yükü etkileyen faktör. Nöropsikiyatri Arşivleri, 50, 169-74.

Da Costa, I.G.R., Brugnaro, B.H., Lima, C.R.G., Kraus de Camargo, O., Fumincelli, L., Pavão, S.L., & Rocha, N.A.C.F. (2023). Perceived social support and quality of life of children with and without developmental disabilities and their caregivers during the covıd-19 pandemic in Brazil: A cross-sectional study. International Journal of Environmental Research Public Health, 20, 4449.

Allender, J.A., & Spradley, B.W. (2001). Clients in home health, hospice, and long-term settings.Community Health Nursing Concepsts and Practice, 5, 739–753.

Gitterman, A. (2014). Handbook of social work practice with vulnerable and resilient populations. Columbia University Press, New York.

Ören, B., & Aydın, R. (2020). Engelli çocuğa sahip ebeveynlerde bakım veren yükü ve depresyon durumlarının incelenmesi. CBU-SBED, 7(3), 302-309.

İnci, F.H., & Erdem, M. (2008). Bakım verme yükü ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(4), 85-95.

Toseland, R.W., Smith, G., & Mccallion, P. (2001). Family caregivers of the frail elderly, handbook of social work practice with vulnerable and resilient populations, (Gitterman, A. Editor). Columbia University Press.

Üstün, K., Kıvrak, K., Körtelli, O.S., Bingölbali, Ö., Taşakaya, C., & Sarı, Z. (2022). Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin bakım yükü ve fiziksel aktivite seviyesi arasındaki ilişkinin araştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(3), 488-498.

Sivrikaya, T., & Çiftçi Tekinarslan, İ. (2013). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerde stres, sosyal destek ve aile yükü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(2), 17-29.

Damiani, V.B. (1999). Responsibility and adjustment in siblings of children with disabilities: Update and review, Families in Society.

Özşenol, E., Işıkhan, F., Ünay, V., Aydın, B., Akın, H.İ., & Gökçay, R., (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.

Arai, Y., Kumamoto, K., Washio, M., Ueda, T., Miura, H., Kudo, K. (2004). Factors related to feelings of burden among caregivers looking after impaired elderly in Japan under the longterm care insurance system. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 58, 396-402.

Qureshi, H., Patmore, C., Nicholas, E., & Bamford, C. (2000). Outcomes in community care practice. Overview: outcomes of social care for older people and caregivers. York, The University of York.

Yu, Y., Hu, J., Efird, J.T., & McCoy, T.P. (2013). Social support, coping strategies and health-related quality of life among primary caregivers of stroke survivors in China. Journal of Clinical Nursing, 22(15-16), 2160-71.

Eker, D., Arkar, H., & Yaldiz, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği’nin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.

Ersoy, Ö., & Çürük, N. (2009). Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerde sosyal desteğin önemi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(17), 104-110.

Shi, L., Zhang, H., Yang, H., Wu, D., Li, X., Zhang, Y., Chen, X., & Wang, M. (2020). Social support and loneliness among chinese caregivers of children with chronic kidney disease during the COVID-19 pandemic: a propensity score matching analysis. Frontiers in Pediatrics, 8, 570535.

Wang, Z. (2020). Research on the dilemma of family caregivers of children with ıntellectual disabilities from the perspective of social support [Master]: University of Jinan (2020).

Xiong, N., Li, Y., & Yu, Y. (2010). Three years follow-up and investigation of rehabilitation conditions of children with autism. Chinese Journal of Rehabilitation Medicine, 25, 670–3.

Carlson, J.M., & Miller, P.A. (2017). Family burden, child disability, and the adjustment of mothers caring for children with epilepsy: role of social support and coping. Epilepsy Behav., 68, 168–73.

Del-Pino-Casado, R., Frías-Osuna, A., Palomino-Moral, P.A., Ruzafa-Martínez, M., & Ramos-Morcillo, A.J. (2018). Social support and subjective burden in caregivers of adults and older adults: a meta-analysis. PloS one, 13(1),1-18.

Yılmaz, B.E., & Ata, E.E. (2017). Nörolojik hastalığı olan bireylerin bakım vericilerinin bakım veren yükü ile stresle başa çıkma biçimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(3),145-9.

Lee, J.E., Shin, D.W., Cho, J., Yong, H.K., Kim, S.Y., & Yoo, S.H. (2015). Caregiver burden, patients’ self-perceived burden, an preference for palliative care among cancer patients and caregivers. Psycho-Oncology, Published online in Wiley Online Library.

Özdemir, F.K., Şahin, Z.A., & Küçük, D. (2009). Kanserli çocuğu olan annelerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 26, 153-158.

Karahan, A.Y., & İslam, S. (2013). Fiziksel engelli çocuk ve yaşlı hastalara bakım verme yükü üzerine bir karşılaştırma çalışması. MÜSBED, 3(Suppl. 1), 1-7.

Tuncay, F.Ö., Mollaoğlu, M., & Fertelli, T.K. (2015). Kronik hastalığı olan bireye bakım verenlerde bakım yükü ve sosyal destek düzeyi. Literatür Sempozyum, 8, 5-10.

Alahan, N. A., Aylaz, R., & Yetiş, G. (2015). Kronik hastalığı olan çocuğa sahip ebeveynlerin bakım verme yükü. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-5.

Etters, L., Goodall, D., & Harrison, B.E. (2008). Caregiver burden among dementia patient caregivers: a review of the literatüre, Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 20(8), 423-8.

Türe, E., Akin, H. F., & Aydin, A. (2018). Kronik hasta çocuklara bakım verenlerin bakım verme yükünün değerlendirilmesi. Bozok Medical Journal, 8(03), 46-53.

Coşkun, Y., & Akkaş, G. (2009). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile sosyal destek algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(1), 213-227.

Ulusoy, S., Cantürk, G., Çelik, Z., Mutlu, S., Cantürk Kaya, C., Terzioğlu, M., & Yavuz, K.F. (2021). Engelli çocukların bakım verenlerinde başa çıkma tutumları ve depresif belirti düzeylerinin bakım yükü ile ilişkisi. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 10(1), 1-11.

Kırbaş, Z. Ö., & Özkan, H. (2013). Down sendromlu çocukların annelerinin aile işlevlerini algılama ve sosyal destek düzeylerinin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 3(3), 171-180.

Erhan, G.G. (2005). Zihinsel engelli çocuğu olan annelerin umutsuzluk, karamsarlık, sosyal destek algılarının ve gelecek planlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara

Görgü, E. (2005). 3-7 yaş arası otistik çoçuğa sahip olan annelerin algıladıkları sosyal destek düzeyleri ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Deveci, M., & Ahmetoğlu, E. (2018). Zihin engelli çocuğu olan ailelerin algıladıkları sosyal destek düzeyinin incelenmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 04(02), 123-131.

Güre, M. D. P., & Cemre, P. (2021). Nadir hastalığı olan çocukların ailelerinde bakım yükünün incelenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15(2), 269-277.

Tayaz, E., & Koç, A. (2018). Engelli bireye bakım verenlerde algılanan bakım yükü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Medical Journal of Bakirkoy, 14(1), 44-52.

Han, R. (2003). Korean mothers’ psyhosocial adjustment to their children’s cancer. Journal of Advanced Nursing, 44, 499-506.

Sawyer, M.G., Antoniou, G., Toogood, I., Rice, M., & Baghurst, P. (1993). A prospective study of psychological adjustment of parents and families of children with cancer. Journal of Pediatrics and Child Health, 29, 352-356.

Gönültaş, N. (2017). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip ebeveynlerde algılanan sosyal destek ile bakım verme yükü arasındaki ilişkinin incelenmesi Yüksek Lisans Tezi, T.C. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Bilim Dalı, İstanbul

İndir

Yayınlanmış

2023-09-20 — 2024-07-02 tarihinde güncellendi

Sürüm

Nasıl Atıf Yapılır

ERSİN, F., DİNCER, S., & ATÇI KOYUNCU, A. (2024). ENGELLİ ÇOCUĞA EVDE BAKIM VERENLERİN BAKIM VERME YÜKLERİ VE SOSYAL DESTEK ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ: Bakım verenlerin bakım yükü ve sosyal destek algısı. Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(13). https://doi.org/10.55433/gsbd/193. (Original work published 20 Eylül 2023)