ENGELLİ ÇOCUĞA EVDE BAKIM VERENLERİN BAKIM VERME YÜKLERİ VE SOSYAL DESTEK ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
Bakım verenlerin bakım yükü ve sosyal destek algısı
Özet Görüntüleme: 487
/ 
PDF İndirme: 241
DOI:
https://doi.org/10.55433/gsbd/193.Anahtar Kelimeler:
Bakım Vericiler, Bakım Verme Yükü, Algılanan Sosyal DestekÖzet
Çalışma, engelli çocuğa evde bakım verenlerin bakım verme yükleri ve sosyal destek algıları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte olan çalışma dört özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde, 01-13 Kasım 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Örneklemi 442 bakım veren birey oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında bakım verme yükü ölçeği, çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği, anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplarda t testi, varyans analizi ve korelasyon analizi yapılmıştır. Verilerin toplanmasında yüz yüze görüşme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma için Üniversite etik kurulundan, kurumlardan ve katılımcılardan izin alınmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin %71.7’si kadın, %22,4’ü ortaokul mezunu, %6,8’i bekar, %44,8’inin geliri giderine denktir. Katılımcıların bakım verme yükü ile algılanan sosyal destek düzeyleri arasında negatif düzeyde bir ilişki saptanmıştır (r= -.094, p= .048). Engelli çocuğa bakım verenlerin bakım verme yüklerini azaltmaya yönelik eğitimlerin planlanmasının farkındalığı arttıracağı düşünülmektedir. Sosyalleşmeleri için engelli çocuğa bakım verenlerin bir araya getirildikleri toplantıların planlanması oluşabilecek sorunların çözümünde destek sağlayabilir.
Referanslar
Alahan, N. A., Aylaz, R., & Yetiş, G. (2015). Kronik hastalığı olan çocuğa sahip ebeveynlerin bakım verme yükü. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-5.
Allender, J.A., & Spradley, B.W. (2001). Clients in home health, hospice, and long-term settings. Community Health Nursing Concepsts and Practice, 5, 739–753.
Arai, Y., Kumamoto, K., Washio, M., Ueda, T., Miura, H., Kudo, K. (2004). Factors related to feelings of burden among caregivers looking after impaired elderly in Japan under the longterm care insurance system. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 58, 396-402.
Carlson, J.M., & Miller, P.A. (2017). Family burden, child disability, and the adjustment of mothers caring for children with epilepsy: role of social support and coping. Epilepsy Behav., 68, 168–73.
Coşkun, Y., & Akkaş, G. (2009). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile sosyal destek algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(1), 213-227.
Da Costa, I.G.R., Brugnaro, B.H., Lima, C.R.G., Kraus de Camargo, O., Fumincelli, L., Pavão, S.L., & Rocha, N.A.C.F. (2023). Perceived social support and quality of life of children with and without developmental disabilities and their caregivers during the covıd-19 pandemic in Brazil: A cross-sectional study. International Journal of Environmental Research Public Health, 20, 4449.
Damiani, V.B. (1999). Responsibility and adjustment in siblings of children with disabilities: Update and review, Families in Society.
Del-Pino-Casado, R., Frías-Osuna, A., Palomino-Moral, P.A., Ruzafa-Martínez, M., & Ramos-Morcillo, A.J. (2018). Social support and subjective burden in caregivers of adults and older adults: a meta-analysis. PloS one, 13(1),1-18.
Deveci, M., & Ahmetoğlu, E. (2018). Zihin engelli çocuğu olan ailelerin algıladıkları sosyal destek düzeyinin incelenmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 04(02), 123-131.
Eker, D., Arkar, H., & Yaldiz, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği’nin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.
Erhan, G.G. (2005). Zihinsel engelli çocuğu olan annelerin umutsuzluk, karamsarlık, sosyal destek algılarının ve gelecek planlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Ersoy, Ö., & Çürük, N. (2009). Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerde sosyal desteğin önemi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(17), 104-110.
Etters, L., Goodall, D., & Harrison, B.E. (2008). Caregiver burden among dementia patient caregivers: a review of the literatüre, Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 20(8), 423-8.
Han, R. (2003). Korean mothers’ psyhosocial adjustment to their children’s cancer. Journal of Advanced Nursing, 44, 499-506.
İnci, F.H., & Erdem, M. (2008). Bakım verme yükü ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(4), 85-95.
Gitterman, A. (2014). Handbook of social work practice with vulnerable and resilient populations. Columbia University Press, New York.
Gönültaş, N. (2017). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip ebeveynlerde algılanan sosyal destek ile bakım verme yükü arasındaki ilişkinin incelenmesi Yüksek Lisans Tezi, T.C. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Bilim Dalı, İstanbul
Görgü, E. (2005). 3-7 yaş arası otistik çoçuğa sahip olan annelerin algıladıkları sosyal destek düzeyleri ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Güre, M. D. P., & Cemre, P. (2021). Nadir hastalığı olan çocukların ailelerinde bakım yükünün incelenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15(2), 269-277.
Karadağ, G. (2009). Engelli çocuğa sahip annelerin yaşadıkları güçlükler ile aileden algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri. TAF Prevention Medicine Bulletin, 8(4), 315-322.
Karahan, A.Y., & İslam, S. (2013). Fiziksel engelli çocuk ve yaşlı hastalara bakım verme yükü üzerine bir karşılaştırma çalışması. MÜSBED, 3(Suppl. 1), 1-7.
Kırbaş, Z. Ö., & Özkan, H. (2013). Down sendromlu çocukların annelerinin aile işlevlerini algılama ve sosyal destek düzeylerinin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 3(3), 171-180.
Lee, J.E., Shin, D.W., Cho, J., Yong, H.K., Kim, S.Y., & Yoo, S.H. (2015). Caregiver burden, patients’ self-perceived burden, an preference for palliative care among cancer patients and caregivers. Psycho-Oncology, Published online in Wiley Online Library.
Ören, B., & Aydın, R. (2020). Engelli çocuğa sahip ebeveynlerde bakım veren yükü ve depresyon durumlarının incelenmesi. CBU-SBED, 7(3), 302-309.
Özdemir, F.K., Şahin, Z.A., & Küçük, D. (2009). Kanserli çocuğu olan annelerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 26, 153-158.
Özşenol, E., Işıkhan, F., Ünay, V., Aydın, B., Akın, H.İ., & Gökçay, R., (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.
Qureshi, H., Patmore, C., Nicholas, E., & Bamford, C. (2000). Outcomes in community care practice. Overview: outcomes of social care for older people and caregivers. York, The University of York.
Sawyer, M.G., Antoniou, G., Toogood, I., Rice, M., & Baghurst, P. (1993). A prospective study of psychological adjustment of parents and families of children with cancer. Journal of Pediatrics and Child Health, 29, 352-356.
Shi, L., Zhang, H., Yang, H., Wu, D., Li, X., Zhang, Y., Chen, X., & Wang, M. (2020). Social support and loneliness among chinese caregivers of children with chronic kidney disease during the COVID-19 pandemic: a propensity score matching analysis. Frontiers in Pediatrics, 8, 570535.
Sivrikaya, T., & Çiftçi Tekinarslan, İ. (2013). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerde stres, sosyal destek ve aile yükü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(2), 17-29.
Tayaz, E., & Koç, A. (2018). Engelli bireye bakım verenlerde algılanan bakım yükü ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Medical Journal of Bakirkoy, 14(1), 44-52.
Toseland, R.W., Smith, G., & Mccallion, P. (2001). Family caregivers of the frail elderly, handbook of social work practice with vulnerable and resilient populations, (Gitterman, A. Editor). Columbia University Press
Tuncay, F.Ö., Mollaoğlu, M., & Fertelli, T.K. (2015). Kronik hastalığı olan bireye bakım verenlerde bakım yükü ve sosyal destek düzeyi. Literatür Sempozyum, 8, 5-10.
Türe, E., Akin, H. F., & Aydin, A. (2018). Kronik hasta çocuklara bakım verenlerin bakım verme yükünün değerlendirilmesi. Bozok Medical Journal, 8(03), 46-53.
Ulusoy, S., Cantürk, G., Çelik, Z., Mutlu, S., Cantürk Kaya, C., Terzioğlu, M., & Yavuz, K.F. (2021). Engelli çocukların bakım verenlerinde başa çıkma tutumları ve depresif belirti düzeylerinin bakım yükü ile ilişkisi. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 10(1), 1-11.
Üstün, K., Kıvrak, K., Körtelli, O.S., Bingölbali, Ö., Taşakaya, C., & Sarı, Z. (2022). Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin bakım yükü ve fiziksel aktivite seviyesi arasındaki ilişkinin araştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(3), 488-498.
Wang, Z. (2020). Research on the dilemma of family caregivers of children with ıntellectual disabilities from the perspective of social support [Master]: University of Jinan (2020).
Xiong, N., Li, Y., & Yu, Y. (2010). Three years follow-up and investigation of rehabilitation conditions of children with autism. Chinese Journal of Rehabilitation Medicine, 25, 670–3.
Yıldırım, S., Engin, E., & Başkaya, V.A. (2013). İnme hastalarının bakıcılarının yükü ve yükü etkileyen faktör. Nöropsikiyatri Arşivleri, 50, 169-74.
Yılmaz, B.E., & Ata, E.E. (2017). Nörolojik hastalığı olan bireylerin bakım vericilerinin bakım veren yükü ile stresle başa çıkma biçimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(3),145-9.
Yu, Y., Hu, J., Efird, J.T., & McCoy, T.P. (2013). Social support, coping strategies and health-related quality of life among primary caregivers of stroke survivors in China. Journal of Clinical Nursing, 22(15-16), 2160-71.
İndir
Yayınlanmış
Sürüm
- 2024-07-02 (2)
- 2023-09-20 (1)
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
