DIYABETLİ YAŞLILARDA BİLİŞSEL DURUMUN DİYABET YÖNETİMİ VE YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ

Özet

Amaç: Çalışmanın amacı diyabetli yaşlılarda bilişsel durumun diyabet yönetimi ve yaşam kalitesine etkisini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte gerçekleştirilen araştırmanın evrenini Mayıs-Ekim 2018 tarihleri arasında bir kamu hastanesinin Diyabet Eğitim Birimi'ne başvuran diyabetli yaşlılar, örneklemini ise araştırmanın dahil edilme kriterlerini karşılayan 120 diyabetli yaşlı oluşturdu. Veriler Tanıtım Formu, Mini Mental Test, Diyabet Öz-bakım Aktiviteleri Anketi, Ferrans ve Powers Yaşam Kalitesi Endeksi Diabet Version-III (QLI) kullanılarak toplandı. Veriler skewness ve kurtosis katsayıları, tanımlayıcı istatistiksel metodlar, Independent Sample t test, Mann-Whitney U testi, Pearson korelasyon katsayısı ve Ki-kare testi ile p<0.05 anlamlılık düzeyinde incelendi. Bulgular: Katılımcıların %40’ında bilişsel bozukluk belirlendi, bilişsel bozukluk kadınlarda (%64.6) ve ilkokul mezunlarında (%53.0) yüksekti. Diyabet öz bakım aktiviteleri (DÖAÖ) ayak bakımı alt boyutu puanı ortalaması bilişsel durumu iyi olanlarda (3.97±2.89) daha yüksekti. Yaşam kalitesi ölçeği sosyal ve ekonomik durum (70.3) ile fizyolojik ve manevi durum (8.39) puan ortancaları bilişsel bozukluğu olanlarda daha yüksekti. DÖAÖ ile Mini Mental Test puanları arasında aynı yönlü, düşük düzeyde doğrusal yönde ilişki olduğu, bilişsel iyi olma durumu arttıkça diyabet öz bakım aktivitelerinin arttığı belirlendi (p<0.05). Sonuç: Katılımcıların yarısına yakınında belirlenen bilişsel bozukluk cinsiyet, eğitim düzeyi, yaşam kalitesi alt boyutlarından sosyal ve ekonomik durum ile fizyolojik ve manevi durumunu etkilemekte, bilişsel iyi olma puan ortalaması arttıkça diyabet öz bakım aktiviteleri puan ortalaması artmaktadır.